رونق قابل توجه آموزش مجازی
در سال‌های گذشته و به خصوص با گسترش بیماری‌هایی همچون کرونا ویروس، آموزش مجازی (E-Learning)، رونق زیادی پیدا کرده است. زیرا در این روش با بسیاری از محدودیت‌های مکانی و زمانی مواجه نیستیم؛ اگرچه کلاسهای حضوری لطف دیگری دارند. در این مقاله درباره روش‌های آموزش مجازی و آنلاین صحبت کرده و با ابزارهای مرتبط با آن، بیشتر آشنا خواهیم شد.
پس اگر مدرس یا سخنران هستید با ما همراه شوید چرا که در ادامه به سوال مهم «چگونه آموزش مجازی را شروع کنیم؟» پاسخ خواهیم داد.
روش‌های متداول در آموزش مجازی
معمولا کلاسهای حضوری چگونه برگزار می‌شوند؟ پاسخ کاملا واضح است؛ با توجه به تعداد شرکت‌کنندگان و موضوع کلاس، در اتاق یا سالنی تعدادی دانشجو به‌همراه مدرس گرد هم می‌آیند. مدرس به‌کمک ابزارهایی مانند تخته، پرده، ویدئو پرژکتور، اسلاید، ویدئو، ماکت و غیره، مباحث را به دانشجویان انتقال می‌دهد.
همین امکانات و شرایط در فضای آنلاین به‌گونه‌ای دیگر ایجاد شده است. اما تفاوت مهم اینجاست که آموزش غیرحضوری را میتوان به دو شکل برخط (آنلاین) و ارائه فایل آموزشی (آفلاین) ارائه کرد.
آموزش مجازی برخط (آنلاین)
در این روش مدرس و دانشجویان در یک زمان مشخص از طریق سرویسهای برگزاری وبینار (وب+سمینار) یا ابزارهای پخش زنده (Live Stream) آنلاین می‌شوند. در اغلب این سرویس‌ها، امکان نمایش صدا و تصویر مدرس، اسلایدها، به‌اشتراک‌گذاری دسکتاپ مدرس و مواردی مانند این وجود دارد.
دانشجویان هم از طریق ابزارهای چت همزمان با فعال‌شدن صدا و تصویرشان از سوی مدرس، می‌توانند تقریبا همانند کلاسهای حضوری، در مباحث کلاسی مشارکت کنند.
اغلب مدرسان پس از برگزاری هر جلسه، فیلم ضبط‌شده آن را برای مرور مجدد افراد و دسترسی دانشجویان غایب به محتوا، از طریق ایمیل و روش‌های مختلف ارسال می‌کنند.
در سال‌های اخیر بسیاری از مدرسان ترجیح می‌دهند با هدف افزایش ارتباطات دانشجویان کلاسهای آنلاین، در یکی از پیام‌رسان‌های پرطرفدار، گروهی مجازی تشکیل دهند. در این گروه‌ها عموما مدرس به پرسش‌های احتمالی دانشجویان در فواصل بین جلسات پاسخ می‌دهد و آنها می‌توانند تکالیف خود را در گروه به‌اشتراک گذاشته و با سایر اعضای کلاس در ارتباط باشند.
در اصل این موارد سنت‌های نانوشته‌ای است که در سال‌های اخیر در فضای آموزش مجازی شکل گرفته‌اند.
بیشتر بخوانید: ابزار آموزش آنلاین بالونت چه امکاناتی دارد؟
آموزش مجازی آفلاین (ارائه فایلهای آموزشی)
از چند دهه پیش عده‌ای از معلم‌ها و مدرسین خلاق، آموزش‌های مکاتبه‌ای را پایه‌گذاری کردند. در این روش جزوات آموزشی از سوی مدرس تهیه شده و به‌کمک پست در فواصل زمانی مشخص به آدرس دانشجویان در مناطق مختلف ارسال می‌شد.
دانشجویان هم جزوات را مطالعه کرده و تکالیف و سوالات خود را با نامه برای مدرس ارسال می‌کردند. درواقع ارتباط و تعامل بین دانشجو و استاد، به این روش شکل می‌گرفت. اگرچه روش مکاتبه‌ای بسیار زمان‌بر بود، ولی بسیاری از افراد به‌کمک این روش می‌توانستند آموزش‌هایی را طی کنند.
ظهور اینترنت؛ انقلابی در صنعت آموزش
با ظهور اینترنت، رد و بدل شدن ایمیل، جای خود را به ارسال‌های پستی داده و بعدها با پیشرفت فناوری‌های مبتنی بر وب از طریق توسعه سامانه‌های مدیریت آموزش (Learning Management System – LMS) و پیام‌رسان‌ها، آموزش آفلاین به شکل قابل توجهی متحول شد.
در این روش نیازی نیست مدرس و دانشجویان در زمان مشخصی آنلاین شوند. مدرس فایلهای آموزشی را در قالب‌های مختلف محتوا اعم از متن، ویدئو و صوت آماده کرده و به‌صورت یکجا یا زمان‌بندی‌شده در اختیار دانشجویان قرار می‌دهد.
دانشجویان نیز در زمان‌های آزاد خود، محتوای منتشر شده را مطالعه می‌نمایند. (اصطلاحا مصرف می‌کنند). حال بعضی از مدرسین از طریق ایمیل، پیامرسان، گروه‌های مجازی یا سایر ابزارها، خدمات پشتیبانی و رفع اشکال را هم برای دانشجویان در نظر می‌گیرند.
آموزش آنلاین بهتر است یا آفلاین؟
مطمئنا نمی‌توان با قطعیت در مورد بهترین راه برای آموزش مجازی تصمیم‌گیری کرد. زیرا به موضوعات مختلفی از جمله مبحث آموزشی و شرایط دانشجویان و اساتید وابسته است. مثلا در موضوعاتی مانند مباحث علمی و تحصیلی، بهبود فردی، کسبوکار و غیره که نیازمند مشارکت بیشتر دانشجویان در فرآیند آموزش است، بهتر است از ابزارهای آموزش آنلاین استفاده کنیم.
اما در موضوعات مهارتی و فنی مانند آموزش نرم‌افزارها که دانشجویان نیاز دارند بارها مباحث را مرور و تمرین کنند، آموزش آفلاین و ارائه فایل آموزشی می‌تواند گزینه بهتری باشد. حال میتوان در کنار ارائه فایل‌ها، جلسات آنلاینی نیز برای رفع اشکال برگزار کرد.
از طرفی چون برگزاری جلسات آموزش آنلاین، زمان مشخصی دارد، می‌تواند دانشجویان را ملزم کند که در آن زمان با تمرکز بیشتری مباحث آموزشی را دنبال کنند. این کار به‌نوعی تبعیت آموزشی آنها را بیشتر خواهد کرد.
اما در روش ارائه فایلهای آموزشی، برنامه دانشجو منعطف بوده و همه‌چیز به نظم شخصی او وابسته است که آیا می‌تواند به‌موقع و با تمرکز، محتوای آموزشی را مصرف کرده و آن را درک کند؟
نیاز به یک بستر تعاملی
با همه این اوصاف، چه آموزش آنلاین باشد چه آفلاین، دانشجویان و اساتید به بستری نیاز دارند که بتوانند به ویدیوها و فایلهای دوره آموزشی به‌صورت دسته‌بندی‌شده و با سهولت بیشتری دسترسی داشته باشند.
همچنین نیاز به ابزاری مطمئن که بتواند ارتباط مجازی شفاف و موثری بین دانشجویان و مدرس برقرار کند نیز احساس میشود. درباره این مباحث در عناوین بعدی مقاله راهکارهای سازنده‌ای ارائه خواهیم کرد.
روش‌های ارزشیابی در آموزش مجازی
ارزشیابی، جزء جدایی‌ناپذیر هر فرآیند آموزشی است. برخی ارزشیابی‌ها توصیفی است و برخی دیگر عددی. بسته به موضوع، دانشجویان باید تکالیف خاصی را برای مدرس ارسال کنند تا او بتواند این ارزشیابی را انجام دهد و در برخی موضوعات، مدرس با طراحی آزمون و پرسشنامه‌هایی، دانش و ادراک دانشجو را محک می‌زند.
همه ما با نحوه ارزشیابی در آموزش‌های حضوری آشناییم. اما در فضای آموزش مجازی، مدرسین به ابزارهایی برای طراحی آزمون نیاز دارند که دانشجویان به‌کمک آنها بتوانند به سوالات با کمترین دردسر ممکن پاسخ دهند. از آن سو، مدرس هم بتواند به‌سهولت به پاسخ‌ها دسترسی داشته و آنها را تصحیح کند.
معضلی به نام تقلب مجازی!
تقلب واژه‌ای آشنا برای نسل‌های مختلف آموزشی است. واژه‌ای که حالا با پیشرفت ابزارهای آموزشی، رنگ تازه‌ای به خود گرفته است. احتمال تقلب در آزمون‌های آنلاین، معمولا بسیار بیشتر از آزمون‌های حضوری است. با این حال معمولا ابزارهای آزمون‌ساز آنلاین با مجهز شدن به امکاناتی مانند محدودیت زمانی و تعداد دفعات شرکت در آزمون، می‌توانند تا حدودی جلوی این کار را بگیرند.
در برخی از آزمون‌های حساس هم ، وبکم دانشجو باید در طول آزمون روشن باشد. با این کار مدرس به‌کمک یک سامانه آنلاین همچون یک مراقب در آزمون‌های حضوری، توجه می‌کند که اولا خود دانشجو در حال پاسخ به سوالات است و ثانیا از هیچ فایل، جزوه یا فرد دیگری برای پاسخ دادن، کمک نمی‌گیرد.
بیشتر بخوانید: ساخت آزمون آنلاین با گوشی! چگونه آزمون آنلاین بسازیم؟
راه‌اندازی کلاس مجازی رایگان با بالونت!
پیامرسان سازمانی بالونت، مجموعه‌ای از سرویسهای کاربردی و تخصصی را ارائه می‌کند. سرویس‌هایی که کم‌وبیش می‌توانند نیازهای مختلفی را از تیم‌ها، شرکت‌ها و سازمان‌ها برطرف نمایند. در این بین، برخی از این سرویس‌ها، مستقیما می‌توانند برای آموزش مجازی مورد استفاده قرار بگیرند.
برخی از این ابزارها عبارتند از:
۱- کانال آموزش
۲- کانال آزمون
۳- مخزن جلسه
۴- تماس صوتی و تصویری
۱- ابزار کانال آموزش
«کانال آموزش» بالونت را میتوان به نوعی یک سیستم مدیریت آموزش یا همان LMS دانست. به کمک این سرویس، انواع محتواهای آموزشی قابلیت دسته‌بندی و ارائه در قالب بخش و درسنامه خواهند داشت.
فرض کنید شما یک دوره آموزشی دارید که شامل ۱۰ بخش و هر بخش هم شامل تعدادی درس است. شما به‌عنوان مدرس، این بخش‌بندی را در کانال انجام می‌دهید و فایلهای هر درس را در این بخش‌ها به تفکیک بارگذاری می‌کنید.
یا اگر در یکی از سرویسهای برگزاری وبینار، کلاس آنلاینی برگزار می‌کنید، می‌توانید ویدیوهای کلاس و فایلهای جانبی هر جلسه را به تفکیک در کانال آموزش قرار دهید.
۲- ابزار کانال آزمون
از این ابزار میتوان برای طراحی انواع آزمون‌ها از جمله آزمون‌های تحصیلی، درسی و آموزشی استفاده کرد. در آزمون ساز آنلاین بالونت، امکان طراحی سوالات چند گزینه‌ای، عددی، تشریحی، فایل و… ایجاد شده است.
همچنین تنظیماتی مانند اختصاص نمره (بارم) به هر سوال، ایجاد محدودیت زمانی و دفعات شرکت در آزمون، تصحیح خودکار آزمون‌های تستی و ارسال نتیجه به دانشجو و… از دیگر امکاناتی است که در کانال آزمون وجود دارد.
کانال‌های آزمون را می‌توانید به‌طور مستقل یا به‌صورت یکپارچه‌شده با یک کانال آموزش طراحی کنید. مثلا فرض کنید به‌عنوان مدرس زبان، آزمون تعیین‌سطح برای دانشجویان جدیدالورود برگزار می‌کنید. اینجا شما می‌توانید یک کانال آزمون مستقل بسازید.
فقط کافی است برای هر دانشجو لینک اخصاصی کانال را بفرستید تا او در آزمون شرکت کند و سپس آن را تصحیح کنید. در حالت دوم، در صورتی‌که پیش از این کانال آموزش را ایجاد کرده باشید، می‌توانید متناسب با هر بخش یا درسنامه، آزمون خاص آن را طراحی کنید تا دانشجویان در همان بخش به لینک آزمون دسترسی داشته باشند.
۳- ابزار مخزن جلسات
این ابزار بیشتر با هدف کمک به تیم‌های کاری و شرکت‌ها برای مدیریت جلسات کاری‌شان در بالونت ایجاد شده است. اما به‌دلیل امکاناتی که دارد، میتوان از آن برای مدیریت کلاسهای خصوصی یا نیمه‌خصوصی مجازی نیز بهره برد.
فرض کنید شما مدرس فیزیک هستید و قرار است طی ۱۰ جلسه آموزشی خصوصی، ترفندهای تست‌زنی کنکور را آموزش دهید. برای هر جلسه آموزشی، جلسه‌ای را در ابزار مدیریت جلسه بالونت تعریف می‌کنید و دانشجوی‌تان را نیز به هرکدام از جلسات اضافه می‌کنید.
برای هر جلسه امکان تعریف روز و ساعت، نحوه برگزاری (آنلاین یا حضوری)، دستور جلسه (که ما اینجا به آن طرح درس می‌گویم) و توضیحات مربوطه وجود دارد. بعد از برگزاری هر جلسه می‌توانید در قسمت دستور جلسه و مصوبات، تکالیف و موارد پیگیری را برای یادآوری خود و دانشجو یادداشت کنید.
در بخش نظرات هم شما و دانشجو می‌توانید درباره مباحث آن جلسه، بحث و گفتگو داشته باشید و در قسمت رسانه و فایل هم، مستندات جلسه آموزشی، مانند صوت، فایل تکالیف و غیره را با یکدیگر به اشتراک بگذارید.
در نهایت پس از تعیین زمان و مکان جلسات، میتوان از میز کار بالونت به آنها دسترسی داشت. البته در آینده امکان یادآوری به‌کمک نوتیفیکیشن نیز به این اپلیکیشن اضافه خواهد شد.
۴- تماس صوتی و تصویری
برگزاری کلاسهای آنلاین یا مدیریت هرچه بهتر آموزش مجازی، نیازمند یک ابزار ارتباط خوب و کارآمد است. ابزاری که بتوان از طریق آن به شکل صوتی یا تصویری با دانش‌آموزان و دانشجویان در ارتباط بوده و مشکلات آنها را برطرف نمود.
این کار را میتوان از طریق ابزار «تماس صوتی و تصویری» بالونت انجام داد. از آنجایی که پیامرسان بالونت از تعرفه اینترنتی نیم‌بها نیز بهره می‌برد، هزینه‌های اینترنت مصرفی برای امور آموزشی، هم برای مدرسین و هم برای دانشجویان، کاملا به‌صرفه خواهد بود.
همین حالا آموزش مجازی را شروع کنید!
با مطالب مطرح شده، به نظر می‌رسد ابزارهای آموزشی بالونت به‌ویژه کانال آموزش، برای یک بار هم که شده، ارزش امتحان‌کردن را داشته باشند. از آنجایی که بالونت در اصل یک پیامرسان سازمانی است، شما و دانشجویان‌تان به هیچ ابزار جانبی دیگری برای ارتباطات نیاز نداشته و همه‌چیز در یک فضای کاملا یکپارچه اتفاق میافتد.
در آینده نزدیک نیز با گسترش امکانات کیف پول بالونت، دانشجویان شما می‌توانند شهریه شرکت در دوره‌های آموزشی‌تان را به شکل مستقیم و داخل کانال آموزش پرداخت کنند. البته در حال حاضر نیز، دانشجویان می‌توانند کیف پول بالونت خود را شارژ نموده و هزینه دوره آموزشی را به کیف پول شما منتقل نمایند.
پس برای برگزاری یک کلاس آنلاین با بیشترین بهره‌وری، می‌توانید ابتدا خودتان بالونت را نصب کرده و سپس آن را برای دانشجویان‌تان نیز به اشتراک بگذارید. محیط کار با برنامه در همه کلاینت‌ها (اندروید، وب، دسکتاب و…) محیطی کاملا ساده است که میتوان به سرعت با آن ارتباط برقرار نمود.
حالا که به خوبی می‌دانیم آموزش مجازی را از کجا آغاز کنیم، وقت نصب و استفاده از ابزارهای مربوط به آن رسیده است. برای دانلود رایگان نرم افزار آموزش آنلاین بالونت می‌توانید از لینک‌های زیر استفاده نمایید:
