مهمی که «مهم» به حساب نمی‌آید!
«بازدهی کارکنانِ باانگیزه، چندین برابر از کارکنان بی‌انگیزه بیشتر است.»
شنیدن این جمله، احتمالا کسی را غافل‌گیر نخواهد کرد! چرا که همه افراد، به‌خوبی از نقش «انگیزه» در میزان عملکرد و بازدهی شخصی و کاری مطلع‌اند. اما مسئله چالش‌برانگیز این است که انگیزه کارکنان در بیشتر سازمان‌های امروزی، آنقدرها هم جدی گرفته نمی‌شود!
اگر بخواهیم کمی منصفانه به این مسئله نگاه کنیم، بالا نگه داشتن انگیزه کارکان، کار دشوار و پیچیده‌ای است. انگیزه کارکنان به عوامل درونی و بیرونی مختلفی وابسته است که نمی‌توان به همه آنها، دسترسی کامل داشت.
پس تنها راه پیشِ رو برای مدیرانی که به انگیزه کارکنان خود اهمیت میدهند، توجه به مواردی است که نسبتا ساده‌تر بوده و با ضریب اطمینان بیشتری میتوان بر مزایای آنها تکیه زد. در ادامه این مطلب از وبلاگ سایت بالونت، با مهم‌ترین عوامل افزایش انگیزه کارکنان در محیط‌های کاری، بیشتر آشنا خواهیم شد.
انگیزه کاری چیست؟
انگیزه کاری (Work Motivation) به انرژی و تمایل درونی کارکنان گفته می‌شود که مجموعه رفتارها و اقدامات آنها را در جهت به سرانجام رساندن وظایف‌شان، با بالاترین بهره‌وری شکل می‌دهد.
این تعریف از انگیزه کاری، سه نکته مهم را در درون خود دارد:
۱- انگیزه کاری، عاملی درونی است و باید در «درون کارکنان» شکل بگیرد؛
۲- انگیزه کاری به «اقدامات کاری» منجر می‌شود؛
۳- انگیزه کاری، «افزایش بهره‌وری کارکنان» را به دنبال دارد.
با پی بردن به این سه نکته مهم، حالا درک روش‌های افزایش انگیزه کارکنان در محیط‌های کاری، ساده‌تر خواهد بود. چراکه هر روشی که بتواند به ایجاد یا تقویت این سه نکته کمک کند، بدون شک باعث افزایش انگیزه کارکنان نیز خواهد شد.
نکات و روش‌های افزایش انگیزه کارکنان
پاسخ به «چرایی» استخدام کارکنان
اولین و شاید مهم‌ترین گام در افزایش انگیزه کارکنان، دادن یک تصویر کلی از «چرایی» استخدام آنهاست. کارکنان باید بدانند، چرا و برای چه کاری استخدام شده‌اند و قرار است فعالیت آنها در شرکت مربوطه، در نهایت چه «دستاوردی» برای سازمان و برای جامعه، به همراه داشته باشد.
ماجرای دوچرخه‌سازی داروسازان، از کتاب آینده محیط‌های کاری، به درک بهتر این موضوع بیشتر کمک می‌کند.
در یک گردهمایی از ۴۰۰ تن از بهترین مدیران داروسازی جهان دعوت شد تا بر اساس یک الگو و با قطعات آماده، دوچرخه تولید کنند. همه این مدیران در کار خود در بین بهترین‌ها قرار داشته و تجربه کاری بالایی داشتند. این افراد به گروه‌های ۱۰ نفره تقسیم شده و هر گروه برای ساخت دوچرخه بر اساس الگوی تعیین شده، دست بکار شد.
در این بین، ۴۰ کودک فقیر وارد گردهمایی شده و هر کدام به یکی از گروه‌ها ملحق شدند. این کودکان درباره زندگی خود و تاثیری که یک دوچرخه برای‌شان داشت با هر گروه صحبت کردند. پس از این کار همه مدیران تحت تاثیر گفته‌های کودکان قرار گرفتند.
پیش از این، همه در حال ساخت دوچرخه بودند ولی حالا این افراد می‌دانستند که یک دوچرخه به ظاهر ساده، می‌تواند چه تاثیری بر زندگی یک کودک داشته باشد. همین موضوع «انگیزه» آنها را برای تولید هر چه بهتر دوچرخه‌ها، دو چندان کرد.
در این مثال، مدیران یک شرکت داروسازی، با ساخت دوچرخه، بر زندگی کودکان تأثیر می‌گذاشتند. حالا به نظر شما اگر این افراد چگونگی تأثیر داروهای‌شان را بر زندگی بیماران، بهتر درک کنند، چه اتفاقی خواهد افتاد؟
پایبندی به تعهدات
انگیزه رابطه مستقیمی با میزان اعتماد دارد. اعتماد در محیط‌های کاری، مانند هر محیط دیگری به سختی ایجاد شده و به‌سادگی از بین می‌رود! مانند یک رابطه دوستانه که تنها با شنیدن یک دروغ، برای همیشه از هم فرو می‌پاشد!
مدیران سازمان برای افزایش انگیزه کارکنان در محیط کار، باید به گفته‌های خود پایبند بوده و به قول‌های کوچک و بزرگ‌شان، عمل نمایند. در غیر این صورت به مرور زمان اعتماد کارکنان به آنها کم‌رنگ شده و کم‌کم انگیزه آنها برای درست کار کردن نیز، به حداقل می‌رسد.
رمز پایبندی به تعهدات، جلوگیری از ایجاد توقعات نابه‌جاست! مدیران باتجربه و کارکشته، پیش از آن‌که برای انجام کاری، به کارکنان خود قولی بدهند، ابتدا تمام جوانب کار را می‌سنجند. تنها در این صورت است که مدیران میتوانند خوش‌قول بوده و به تعهدات خود عمل نمایند.
ایجاد محیط کار شاد
همان‌طور که در مقاله «چگونه یک محیط کار شاد داشته باشیم؟» گفته شد، میزان رضایت‌مندی کارکنان در محیط‌های کاری شاد، بیشتر از سایر محیط‌هاست. زمانی که کارکنان در محیطی مثبت و شاد فعالیت می‌کنند، انگیزه آنها نیز افزایش یافته و تمایل بیشتری برای به‌سرانجام‌رساندن وظایف خود خواهند داشت.
در محیط‌های کاری شاد، سلامت جسمی و روانی کارکنان نیز تامین می‌شود. فردی که از نظر جسمی و روانی، سالم است و از طرفی انگیزه بالایی نیز دارد، یک مهره کلیدی برای سازمان خود تلقی می‌شود. چنین فردی به تنهایی می‌تواند به اندازه چندین نیرو، تاثیرگذار بوده و بهره‌وری سازمانی را تحت تاثیر خود قرار دهد.
تسهیل فرآیند ارتقای شغلی
بیشتر کارکنان در مسیر فعالیت‌های کاری خود، همیشه به‌دنبال دستیابی به جایگاه‌های بالاتر هستند. زمانی‌که امکان دستیابی به جایگاه‌های شغلی بهتر، فراهم باشد، کارکنان نیز انگیزه کاری بیشتری خواهند داشت. در غیر این صورت، کارکنان مسیری ثابت و خسته‌کننده را در پیش روی خود می‌بینند.
جایگاه‌های شغلی ثابت که در آنها خبری از ارتقای شغلی و بهبود وضعیت نیست، خیلی زود کارکنان را درگیر فرسایش شغلی می‌کنند. اگر چه سایر عوامل افزایش انگیزه، همچنان میتوانند در میزان بهره‌وری کارکنان تاثیرگذار باشند، اما هیچ چیز نمی‌تواند به اندازه ارتقای شغلی، میزان انگیزه کارکنان را تحت تاثیر خود قرار دهد.
بیشتر بخوانیم: نکات مهم برای ارتقای شغی موفق!
درگیرسازی کارکنان با کسبوکار
اگر بخواهیم از موارد استثنا صرف نظر کنیم، بیشتر کارکنان زمانی نهایت بهره‌وری خود را خواهند داشت که خودشان را صاحب آن کاری بدانند که انجام میدهند! این موضوع بیان‌گر این مسئله بسیار مهم است که برای افزایش انگیزه کارکنان، باید به نحوی آنها را با کسبوکار خود درگیر کرد!
همه کارکنان در یک محیط کاری، باید خودشان را به عنوان یک عضو مهم و بخشی جدایی‌ناپذیر از کار بدانند. به عبارت دیگر، این افراد باید با پوست، گوشت و استخوان خود، با وظایفی که بر عهده آنهاست، درگیر شوند. این همه نکته طلایی و ارزشمندی است که کتاب پوست در بازی (Skin in the Game) نیز به مدیران سازمان‌ها یادآور می‌شود.
برای بیشتر درگیر کردن کارکنان با کسبوکار، روش‌های مختلفی وجود دارد که بسته به نوع فعالیت کسبوکار، متفاوت است. اما به‌طور کلی میتوان با روش‌هایی مانند سپردن نقش‌های مدیریتی، فروش سهام شرکت به کارکنان، نزدیک کردن کارکنان سازمان به مشتریان و… به شکل قابل توجهی کارکنان را با وظایف‌شان درگیر کرده و انگیزه کاری آنها را افزایش داد.
سیستم‌های تنبیه و پاداش منصفانه
همان اندازه که رسیدن به یک پاداش کاری، انگیزه‌بخش است، جلوگیری از تنبیه‌های کاری نیز می‌تواند موثر باشد! ایجاد تعادل بین سیستم‌های تنبیه و پاداش در سازمان‌ها، همیشه از بحث‌برانگیزترین موارد موجود بوده است. اما در نهایت این خود مدیران سازمان هستند که باید بتوانند حد تعادل مناسبی بین این موارد ایجاد نمایند.
پاداش‌های همیشگی، کارکنان را بد عادت می‌کنند و تنبیه‌های بیش از حد و غیر منصفانه نیز، باعث ایجاد استرس‌های کاری در بین کارکنان می‌شوند. اما اگر بین این موارد تعادلی منطقی ایجاد شده باشد، کارکنان با بالاترین بهره‌وری خود فعالیت کرده و انگیزه مناسبی برای حفظ کیفیت کاری‌شان خواهند داشت.
بیشتر بخوانیم: نکات طلایی برای مدیریت استرس در محیط کار!
توجه به دستاوردهای کوچک
از بزرگ‌ترین اشتباهاتی که در بیشتر سازمان‌ها به چشم می‌خورد، اهمیت دادن «فقط» به دستاوردهای بزرگ است. این در حالی است که همین دستاوردهای بزرگ، از مجموعه‌ای دستاوردهای کوچک بدست آمده‌اند! زمانی‌که هر دستاورد کوچکی مورد تمجید و ستایش قرار بگیرد:
• انگیزه کارکنان برای دستیابی به اهداف اصلی، بسیار بیشتر می‌شود؛
• کارکنان فرصت بیشتری برای ارزیابی فردی و تیمی خود را خواهند داشت؛
• رضایت‌مندی کارکنان نسبت به محیط کارشان بیشتر خواهد شد؛
• اعتماد به نفس کارکنان بالاتر رفته و میزان بهره‌وری آنها نیز بیشتر می‌شود؛
• و کارکنان برای ادامه مسیر و دستیابی به اهداف اصلی، راهکارهای خلاقانه‌تری ارائه خواهند کرد.
بیشتر بخوانیم: روش‌های افزایش خلاقیت در محیط کار!
تقویت روحیه کار تیمی
از اصلی‌ترین ویژگی‌های مثبت تیم‌های کاری، امکان تاثیرگذاری افراد بر یکدیگر است. اگر در تیمی، برخی از افراد کیفیت کاری پایینی دارند ولی سایر اعضا با کیفیت بالا کار می‌کنند، این افراد میتوانند بر یکدیگر تاثیرات قابل توجهی داشته باشند.
حالا که صحبت از انگیزه کاری است، انگیزه‌های درون‌تیمی نیز میتوانند نقش مفیدی در این رابطه داشته باشند. به عبارت دیگر، بهترین استراتژی برای تقویت انگیزه کارکنان، تمرکز بر تیم‌های کاری است؛ نه صرفا خود کارکنان! یعنی مدیران سازمان باید بتوانند انگیزه تیم‌های سازمان خود را بالا ببرند. در این صورت، افزایش انگیزه تک تک کارکنان نیز، غیر قابل اجتناب خواهد بود.
برای تقویت انگیزه تیم‌های کاری، موارد زیر میتوانند مفید باشند:
• ایجاد رقابت‌های سالم بین تیم‌های سازمان
• تمرکز بر ارزیابی تیمی بجای ارزیابی‌های فردی
• ارائه پاداش‌های تیمی
• آموزش هر چه بهتر مدیران تیم‌ها
• فرهنگ‌سازی در مورد مزایای کار تیمی
و…
انگیزه کارکنان؛ راه حل عبور از موانع کاری!
انگیزه، به عنوان یکی از مهم‌ترین عواملی درونی، نقشی حیاتی در موفقیت کارکنان و رشد کسب‌وکارها دارد. با نکات گفته شده در این مطلب، میتوان انگیزه کارکنان در محیط‌های کاری را تا حدا امکان افزایش داد.
با افزایش انگیزه کارکنان، بسیاری از مشکلات موجود، سریع‌تر شناسایی شده و برای آنها راه حل‌هایی خلاقانه‌تر ارائه خواهد شد. چرا که حالا سازمان‌ها از کارکنانی تازه‌نفس بهره می‌برند که با یک نیروی درونی چشم‌گیر، به‌دنبال پشت سر گذاشتن تمامی موانع موجود هستند.
