آینده مورد انتظار برای محیطهای کاری
با بررسی تاریخچه تغییرات محیطهای کاری از همان ابتدا تا امروز، مشخص می‌شود این محیط‌ها در طول ادوار مختلف تاریخ، دست‌خوش تغییرات کوچک و بزرگ مختلفی بودهاند. برخی از این تغییرات در طی دهه‌های متوالی با سرعت بسیار کم شکل گرفته‌اند؛ برخی دیگر نیز، در یک بازه زمانی کوتاه و با سرعتی قابل توجه! نمونه این تغییرات سریع، تغییرات ناشی از پاندمی کویید ۱۹ در سال‌های اخیر است.
با همه این تفاسیر، در این مطلب از وبلاگ سایت بالونت، به بررسی تغییرات احتمالی محیطهای کاری، در آینده نزدیک می‌پردازیم. تغییراتی که بخشی از آنها، همین حالا نیز به یک ترند (Trend) تبدیل شدهاند و بخشی دیگر، با فراهم شدن زیرساخت‌های لازم، به زودی محیطهای کاری را دگرگون میکنند. اطلاعات و آمار ارائه شده در این مطلب، بر اساس مقاله‌ای از وب‌سایت Emeritus است.
مهمترین تغییرات و ترندهای محیطهای کاری
افزایش استعفاهای کاری
بر اساس گزارش‌های ثبت شده، کارکنان در اغلب کشورهای توسعه یافته در حال کناره‌گیری از سمت‌های شغلی خود هستند. مثلاً در ایالات متحده آمریکا، ۴.۲ میلیون کارمند، در اکتبر ۲۰۲۲، از کار خود استعفا دادند؛ عددی که نزدیک به آمار ماه قبل بود. در نتیجه، به نظر میرسد که حفظ کارکنان در حال حاضر، اولویت اصلی سازمان‌ها و تیم‌های کاری باشد
این موضوع که استعفای گسترده (The Great Resignation) نامیده می‌شود، یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی محیطهای کاری است.
برخی از متخصصان و محققین معتقدند، دلایل ایجاد مشکل استعفای گسترده، چند وجهی بوده و نمی‌توان آن را صرفا به پاندمی کویید ۱۹ مرتبط دانست. ضمن آن‌که، بررسی گزارش‌های رسانه‌ای و تحلیل پرسشنامه‌های موجود، بیانگر این موضوع است که بیشتر این کارکنان، شغل خود را برای پیدا کردن کاری بهتر ترک میکنند. اگرچه درصد محدودی نیز، به کلی خود را کنار کشیده و ترجیح می‌دهند در شرایط فعلی، کار نکنند.
نکته جالب ماجرا اینجاست که بسیاری از بیکاران برای پرکردن جایگاه‌های شغلی خالی، عجله‌ای ندارند! موضوعی که باعث شده بعضی از اقتصاددانان این مسئله را بیشتر یک «تردید بزرگ» برای بازگشتن به کار بدانند تا یک «استعفاهای گسترده»!
دورکاری و محیطهای کاری منعطف
نمی‌توان از ترندهای روز محیطهای کاری صحبت کرد و از دورکاری و انعطاف در محیطهای کاری حرفی به میان نیاورد. بدون شک این حجم استقبال از دورکاری و انعطاف‌پذیری در محیط کار، از پاندمی ناشی می‌شود. پدیده‌ای که به شکل مستقیم بر نحوه کار کردن میلیون‌ها کارمند در سرتاسر جهان تاثیر گذاشته است.
در ادامه به بررسی برخی از آمار کلیدی در این مورد می‌پردازیم:
• در نظرسنجی فلکس جابز (FlexJobs)، که از ۴۶۰۰ متقاضی شغل در تابستان ۲۰۲۱ انجام شد، ۵۸ درصد بیان کردند که بعد از پاندمی، جویای کاری هستند که از مزیت دورکاری کامل برخوردار باشد. ۳۹ درصد نیز شغلی با یک محیط کاری منعطف را ترجیج می‌دادند.
• بر اساس نظرسنجی «Health and Well-Being Touchstone» که توسط PwC در سال ۲۰۲۱ انجام شد، ۹۱ درصد از کارفرمایان به دلیل گسترش کووید ۱۹، بیان کرده‌اند که به کارکنان‌شان این مزیت را خواهند داد که انعطاف بیشتری در انتخاب مکان کاری خود داشته باشند.
• نظرسنجی وی‌ورک (WeWork) که در سال ۲۰۲۱ با مشارکت نهاد پژوهش‌های مستقل انجام شد، نشان می‌دهد که ۷۹ درصد از مدیران اجرایی رده C (مانند CEO، CFO، COO، CIO) قصد دارند که در صورتی که الزامات کاری اجازه بدهد، کارکنان‌شان زمان کاری خود را بین دورکاری و حضور در محل کار، تقسیم کنند.
استقابل گسترده از دورکاری در سراسر دنیا، باعث ایجاد ابزارهای مدیریت دورکاری شدهاند. این ابزارها به مدیران تیم‌ها و سازمان‌ها کمک میکنند تا به شکل دقیق‌تری بر عملکرد کارکنان خود در زمان دورکاری نظارت داشته باشند و بتوانند خروجی کار آنها را بهتر ارزیابی نمایند.
اولویت‌دهی به سلامتی کارکنان
اغلب سازمان‌های مدرنِ امروزی، بر حفظ تعادل بین کار و زندگی و همچنین سلامت روانی کارکنان خود تمرکز کرده‌اند. توجه به سلامتی کارکنان، خود را بیش از پیش در پاندمی کویید نمایان می‌کند. چرا که استرس و فرسودگی شغلی در این زمان بسیار بیشتر از دوره‌های پیشین است.
نظرسنجی دیگری از PwC مشخص می‌کند که:
• به دلیل شیوع کرونا ویروس، ۵۳ درصد از کارفرمایان برنامه‌های سلامت روانی را به مزایای کارمندان خود اضافه کردند؛
• ۴۴ درصد از سازمان‌های شرکت‌کننده در نظرسنجی، مرخصی‌های باحقوق و برنامه‌های مرتبط با سلامتی را برای کارکنان خود اضافه کرده یا افزایش داده‌اند.
در گذشته نه چندان دور، بیشتر کارکنان در هنگام کار از سلامت جسمی و روانی خود غافل می‌شدند. اما به نظر میرسد در محیطهای کاری آینده، دغدغه تامین سلامتی جسمی و روحی، یکی از بزرگ‌ترین ملاک‌های کارکنان برای کار کردن در یک سازمان باشند.
بیشتر بخوانیم: چطور محیط کاری شادی داشته باشیم؟!
مهارت‌آموزی درونسازمانی!
دو مورد از اصلی‌ترین چالش‌هایی که کارفرمایان و صاحبین کسب‌وکارها در حال حاضر با آن دست و پنجه نرم میکنند عبارتند از:
• کمبود نیروی کار متخصص و با استعداد
• تغییر سریع مهارت‌های مورد نیاز برای جایگاه‌های شغلی
این دو مورد، باعث ایجاد رویکرد و نگرش‌های جدید در محیطهای کاری شدهاند.
مثلا در سازمان‌های بزرگ اروپایی، بازآموزی کارکنان فعلی برای پرکردن جایگاه‌های داخلی سازمان، یکی از ترندهای موجود است. در حقیقت سازمان‌ها به جای آن‌که به دنبال نیروی کار جدید باشند، سعی میکنند برای کارکنان فعلی خود دوره‌های بازآموزی و مهارت‌آموزی برگزار کرده و از همان‌ها در جایگاه‌های خالی سازمان‌شان استفاده نمایند!
بنابر یکی از گزارشات world Economic Forum، تقریبا ۴۰ درصد از نیروی کار جهانی، حداقل به یک دوره بازآموزی ۶ ماهه تا سال ۲۰۲۴ نیاز خواهند داشت.
زمانی‌که نیاز باشد کارکنان مهارت‌های جدیدی یاد گرفته و در جایگاه‌های شغلی دیگری مورد استفاده قرار بگیرند، موضوع دیگری خود را نمایان می‌کند: توانایی یادگیری سریع و انعطاف‌پذیری بالا برای کارکنان. در حقیقت، پیش‌بینی می‌شود در محیطهای کاری آینده، کارکنانی موفق‌تر باشند که بتوانند سریع‌تر یاد گرفته و خود را با شرایط جدید، انطباق دهند.
تاکید بر مهارت‌های نرم
مهارت‌های نرم، مهارت‌هایی هستند که پیش از شیوع کرونا نیز مهم بوده و جایگاه خاص خود را داشتند. اما امروزه نیاز به ایجاد روابط مجازی و کارکردن با نظارت کمتر، اهمیت مهارت‌های نرم در محیطهای کاری را دو چندان کرده است.
در نظرسنجی تأثیر شغلی جهانیِ امریتوس (Emeritus) در سال ۲۰۲۱، بسیاری از مهارت‌های مهمی که توسط پاسخ‌دهندگان از آنها به عنوان نیازهای مهارت‌آموزی در درون تیم‌ها یا سازمان‌ها یاد شده بود، از جنس مهارت‌های نرم بودند.
از میان آنها میتوان به مواردی مانند مدیریت و رهبری (۳۴ درصد)، تفکر نقادانه (۲۴ درصد)، خلاقیت (۲۴ درصد) و حل مسأله (۲۰ درصد) اشاره کرد. این گزارش همچنین پیش‌بینی می‌کند که تمرکز سازمان‌ها برای بهبود و تقویت این مهارت‌ها، در آینده‌ای نزدیک افزایش خواهد یافت.
استفاده بیشتر از هوش مصنوعی
در نظرسنجی تأثیر شغلی جهانی امریتوس، هوش مصنوعی و اتوماسیون در بالاترین رتبه‌های نیازهای مهارت‌آموزی در میان تیم‌ها و سازمان‌ها قرار دارند. این موضوع نشانگر تمایل جهانی سازمان‌ها، برای حرکت به سمت دنیای هوش مصنوعی و استقبال از اتوماسیون‌سازی بیشتر است.
هوش مصنوعی و اتوماسیون‌ها مزایای متعددی برای محیطهای کاری دارند. مواردی مانند بهبود و تسریع فرآیندهای سازمان، افزایش کیفیت خروجی‌ها، کاهش هزینه‌ها و درگیری بیشتر کارکنان با کارشان؛ تنها بخشی از این مزایا هستند.
با این حال به نظر میرسد استقبال از هوش مصنوعی، در آینده نزدیک بسیار بیشتر از چیزی باشد که پیش‌بینی می‌شود. چرا که بیشتر سازمان‌های مدرن، در استفاده از هوش مصنوعی هیچ تردیدی ندارند و فقط منتظر ایجاد زیرساخت‌های لازم برای بهره‌برداری از آن هستند.
تحولات گسترده در حوزه منابع انسانی
با شروع سال ۲۰۲۲، سازمان‌های بیشتری در حال متحول کردن بخش‌های منابع انسانی خود هستند. چرا که حالا منابع انسانی سازمان‌ها می‌توانند از ابزاری جدید مثل علم تحلیل داده (Data Analytics) برای آموزش و قرار دادن کارکنان قدیمی خود در جایگاه‌های جدید، بیشترین بهره را ببرند.
کارکنان منابع انسانی می‌توانند از داده‌های موجود در سازمان خود کمک گرفته و مواردی مانند دلایل استعفای کارکنان، نرخ استعفا، نرخ جایگزینی و… را شناسایی و از آنها برای تحلیل، استفاده نمایند. این داده‌ها، اطلاعات ارزشمندی را در اختیار مدیران سازمان‌ها قرار داده و به آنها کمک میکنند عملکرد مدیریتی خود را هر چه بهتر مورد بررسی قرار دهند.
از آنجایی که منابع انسانی، شریان اصلی حیات کسب‌وکارها هستند، انتظار می‌رود استفاده از علم تحلیل داده یکی از بزرگ‌ترین تغییرات پیش رو در محیطهای کاری باشد. تغییری که بیش از پیش به کمک مدیران منابع انسانی آمده و رویکردی مدرن برای بهبود عملکرد آنها ارائه می‌کند.
تاکید بر یادگیری و رشد مداوم کارکنان
همان‌طور که در قسمت‌های قبلی اشاره شد، مهارت‌آموزی و استفاده از کارکنان در جایگاه‌های خالی سازمان، یکی از ترندهای روز دنیا در محیطهای کاری است. رسیدن به چنین هدفی که هر کارمندی بتواند مهارتی جدید فراگرفته و در یک جایگاه شغلی جدید بکار گرفته شود، به یک فرهنگ و نگرش مهم نیاز دارد. فرهنگ یادگیری و رشد مداوم کارکنان که در بیشتر سازمان‌های امروزی، بر آن تاکید می‌شود.
دو نمونه از سازمان‌هایی که نگرش یادگیری و رشد مستمر را در سازمان خود به اولویتی مهم تبدیل کرده‌اند، مایکروسافت (Microsoft) و یونیلور (Unilever) هستند. بدیهی است که تثبیت فرهنگ یادگیری و رشد مستمر در سازمان‌ها، حتی از پرکردن جایگاه‌های شغلی خالی، مهم‌تر بوده و به زودی به اولویت اصلی تمامی سازمان‌های دنیا تبدیل خواهد شد.
استفاده از تکنولوژی‌های ارتباطی مدرن
ارتباطات صحیح، کارکنان یک سازمان را به یکدیگر یا سازمان را به مشتریان خود متصل می‌کند. اگر این ارتباط به هر نحوی قطع شده یا از کیفیت مطلوبی برخوردار نباشد، تمامی فرآیندهای سازمان تحت تاثیر قرار گرفته و کارایی خود را از دست می‌دهند. یک سازمان برای آن‌که حیات خود را حفظ کند، باید ارتباطات درونی و بیرونی مطلوبی داشته باشد.
از اصلی‌ترین ترندها در محیطهای کاری حال حاضر، استفاده از ابزارهای ارتباطی درون سازمانی است. بهطور مثال، پیام‌رسان‌های سازمانی (Enterprise Instant Messenger) از جدیدترین ابزارهایی هستند که به کمک سازمان‌های کوچک و بزرگ آمده و نیازهای ارتباطی آنها را برطرف میکنند.
از این پیام‌رسان‌های اختصاصی میتوان برای انجام کارهای تخصصی، مدیریت تیم‌ها، ایجاد ارتباطات کم‌هزینه و سریع، مدیریت ارتباطات درون سازمانی و… استفاده نمود. پیام‌رسان سازمانی بالونت، یک نمونه داخلی از این نوع پیام‌رسان‌هاست که به سرویس‌های تخصصی مانند مدیریت پروژه، فرم‌ساز آنلاین، ابزارهای آموزشی آنلاین، نظرسنجی و آزمون‌ساز، انجمن‌ساز، ابزار مدیریت جلسه و… مجهز شده است.
با پیام‌رسان سازمانی بالونت بیشتر آشنا شوید!
دنیایی ناشناخته؛ پیش روی محیطهای کاری!
در این مطلب با جدیدترین ترندها و تغییرات محیطهای کاری بیشتر آشنا شدیم. بسیاری از این موارد را میتوان، عامل ایجاد تحولاتی شگفت در محیطهای کاری آینده دانست. اما نکته مهم دیگری که باید به آن توجه شود، ناشناخته بودن مسیر پیش روست. همان‌طور که شیوع ویروس کرونا به عنوان عاملی مهم در تغییرات محیطهای کاری هرگز پیش‌بینی نشده بود، همچنان باید منتظر وقوع اتفاقاتی غیر منتظره بود که می‌توانند تاثیرات قابل توجهی بر تغییرات محیطهای کاری آینده داشته باشند.
