خلاقیت؛ شاهکلید تفاوتهای سازنده!
خلاقیت را شاید بتوان شاهکلید ایجاد «تفاوتهای سازنده» دانست. بیشترِ تفاوتهای ایجاد شده بر اساس خلاقیت، با کمترین هزینه، نتایج چشمگیری را رقم میزنند. در دنیای امروز که رقابت با کسبوکارهای همحوزه، حرف اول را میزند؛ خلاقیت نه بهعنوان یک گزینه، بلکه «تنها» گزینه موجود برای بقا خواهد بود.
تقریبا بر کسی پوشیده نیست که برای ایجاد خلاقیت در محیط کار، باید بر روی خلاقیت تک تکِ کارکنان آن محیط، سرمایهگذاری کرد. مجموعه ایدهها و راهکارهای ارائه شده توسط کارکنان خلاق، نه تنها محیط کار را به محیطی سرشار از خلاقیت تبدیل میکند، بلکه بهصورت محسوس رشد کسبوکار را نیز به همراه دارد.
ایجاد محیط کاری که در آن «خلاقیت» نهادینه شده باشد، کاری نسبتا دشوار و زمانبر است. اما در ادامه این مطلب از وبلاگ سایت بالونت، با روشهایی برای افزایش خلاقیت در محیطهای کاری، آشنا خواهیم شد.
روشهای افزایش خلاقیت در محیط کار
برگزاری مستمر طوفان فکری
از محبوبترین روشهای تقویت قوه خلاقیت و ایدهپردازی، روش بارش یا طوفان فکری (Brainstorming) است. بر اساس این روش، افراد در مدتی مشخص، تمامی ایدههای خود را در مورد یک موضوع بیان کرده و در جایی (معمولا بر روی یک وایتبورد) ثبت میکنند.
تمامی ایدههای مطرح شده در این بازه زمانی، بدون هیچ معیار و خطکشی باید ثبت شوند؛ حتی اگر ایدهای در نگاه اول، احمقانه به نظر برسد! در ادامه برای بررسی دقیقتر ایدهها و حذف موارد نامناسب، فرصت کافی وجود دارد.
نکات زیر میتوانند ضمن افزایش کیفیت طوفان فکری، باعث ارائه ایدههایی خلاقانهتر شوند:
• مشخصبودن و محدود بودن زمان جلسه بارش فکری
• ایدهپردازی توسط تمامی افراد حاضر
• ثبت همه ایدههای مطرح شده
• تعیین یک فرد به عنوان مدیر جلسه
• خارج از چارچوب فکر کردن (Thinking Outside the Box)
• ترکیب ایدهها
و…
خطر بزرگی که بیشتر جلسات طوفان فکری را تهدید میکند، خارجشدن جلسه از مسیر منتهی به موضوع اصلی است. چراکه ایدههای خلاقانه و تفکر خارج از چارچوب، میتواند خیلی زود بحث را از مسیر اصلی خود منحرف کند. برای جلوگیری از ایجاد این مشکل، هر جلسه طوفان فکری باید یک «مدیر» داشته باشد.
مدیر جلسه طوفان فکری، باید ضمن حفظ مسیر درست جلسه، مطمئن شود که همه افراد به اندازه کافی در بحث شرکت کرده و ایدههای متنوعی مطرح شده است. وجود یک ابزار مدیریت جلسه مانند «سرویس مخزن جلسه بالونت» نیز میتواند این فرآیند را برای مدیر طوفان فکری و همچنین اعضا، سادهتر کند.
بیشتر بخوانیم: ابزار مدیریت جلسه بالونت چیست و چه امکاناتی دارد؟
اهمیتدادن به ابتکار عمل کارکنان
از اشتباهات رایج مدیران یک کسبوکار، دخالت بیش از حد در انجام امور توسط کارکنان است. یک مدیر زمانیکه یک کار را با تمام جزئیات و مراحل انجام آن، به یکی از کارکنان خود محول کرده و در طول انجام آن کار، مرتبا او را چک کند، عملا خلاقیت را زیر پا گذاشته است!
گاهی بهتر است مسئولیت انجام کارها به کارکنان واگذار شده و به آنها آزادی و ابتکار عمل بیشتری بخشید. زمانیکه کارکنان بدانند نقش مهمی در انجام یک کار داشته و باید بهواسطه ابتکار عمل خودشان آن را به سرانجام برسانند، مطمئنا قوه خلاقیت خود را بیش از پیش بکار خواهند گرفت.
بیشتر بخوانیم: روشهای افزایش بهرهوری در کارکنان!
توجه به ایدههای پنهان!
ارائه ایدههای خلاقانه با روشهای عمومی مختلفی از جمله طوفان فکری که در ابتدای مطلب گفته شد، امکانپذیر است. اما آیا همه کارکنان میتوانند ایدههای خلاقانه خود را صرفا با استفاده از این روشها مطرح نمایند؟
عواملی مانند ترس از قضاوت، خجالت، اضطراب عمومی، آماده نبودن برای ایدهپردازی و مواردی از این دست؛ پاسخ قاطعی برای پرسش قبل ارائه میکنند: هر یک از کارکنان با توجه به «ویژگیهای شخصیتی و رفتاری خود»، ممکن است واکنش متفاوتی به روشهای ارائه ایدههای خلاقانه نشان دهد.
در نتیجه، این موضوع بسیار مهم است که در یک محیط کاری، راههای ارتباطی مختلفی برای شنیده شدن صدای همه کارکنان و دستیابی به ایدههای پنهان، وجود داشته باشد. مواردی مانند:
• صندوق انتقادات و پیشنهادات؛
• جلسات فرد به فرد (One-to-One)؛
• و طراحی و انتشار فرمهای نظرسنجی، میتوانند راههای ارتباطی خوبی برای دریافت ایدههای خلاقانه همه کارکنان باشند.
در دنیای دیجیتالی امروز، حتی میتوان برخی از این روشها را به شکل سادهتری در محیط کار استفاده کرده و ایدههای کارکنان را درباره موضوعات مختلف جمعآوری کرد. مثلا ابزار نظرسنجیساز آنلاین بالونت، میتواند یک ابزار کارآمد برای طراحی و برگزاری نظرسنجیهای درون-سازمانی باشد. از طریق مطلب زیر میتوانید با این ابزار بیشتر آشنا شوید:
بیشتر بخوانیم: ابزار نظرسنجی ساز آنلاین بالونت چیست و چه امکاناتی دارد؟
اجرای بهترین ایدهها
صرفا شنیدن هزاران ایده خلاقانه و کاربردی، باعث افزایش خلاقیت در هیچ محیط کاری نخواهد شد؛ حتی اگر آن ایدهها، بهترین ایدههای موجود در آن زمینه باشند! ایدههای خلاقانه، باید بهمرور زمان در محیط کار، پیادهسازی و اجرا شوند.
از طرفی هر زمان که کارکنان، ایدههای خود را در مرحله اجرا و پیادهسازی ببینند، انگیزه بیشتری برای ارائه ایدههای خلاقانه خواهند داشت. چرا که بهخوبی میدانند، سازمان به ایدههای نوآورانه آنها اهمیت داده و از خلاقیت در تمامی سطوح استقبال میکند.
مدیران سازمان نیز میتوانند پس از بهموفقیت رسیدن یک ایده خلاقانه، در جلسات عمومی و در حضور سایر کارکنان، از ایدهپرداز مربوطه قدردانی کنند. با این کار نه تنها خود فرد، بلکه بقیه کارکنان نیز برای ارائه ایدههای خلاقانهشان تشویق خواهند شد.
تنوع در استخدام کارکنان
هر تنوعی به ایجاد فضای خلاقانه کمک میکند؛ حتی اگر این تنوع در استخدام کارکنان با ویژگیهای مختلف باشد. استخدام کارکنانی با تخصصهای مختلف، رشتههای تحصیلی متنوع، با ویژگیهای ظاهری و جسمی گوناگون، افرادی با طرز تفکر و عقاید متفاوت، همه و همه باعث ایجاد محیطی با جوی خلاقانه خواهند شد.
در یک کسبوکار لزومی ندارد که همه کارکنان، ذاتا خلاق باشند! بلکه حتی وجود افرادی متفاوت نسبت به دیگران، بهمنزله ارائه ایدههایی متفاوت خواهد بود که همین موضوع، افزایش خلاقیت در آن محیط را تضمین میکند.
عوامل محیطی برای افزایش خلاقیت
اگر قرار است یک محیط کاری برای تشویق کارکنان به خلاقیت بیشتر، مناسب باشد، باید به عوامل مختلفی توجه کرد. در ادامه «چهار عامل محیطی» بسیار مهم برای افزایش خلاقیت در محیط کار را بررسی کردهایم. عوامی که شاید تا پیش از این، هرگز تا این حد به اهمیت آنها فکر نشده باشد.
صدا
صداهایی که کارکنان در محیط کاری میشوند، بهصورت مستقیم در میزان تمرکز و همچنین خلاقیت آنها تاثیرگذار است. اگرچه محیطهای کاملا ساکت میتوانند به افزایش تمرکز کمک کنند، اما معایب مختلفی نیز به همراه دارند. یکی از این معایب، شرطی شدن کارکنان و توانایی کار فقط در محیطهای کاملا ساکت است.
بهترین راهکار موجود برای محیطهای کاری، استفاده از موسیقیهای مناسب محیط کار (Ambient Music) است. ریتم استفاده شده در این سبک از موسیقی، بهصورتی است که به افزایش تمرکز و خلاقیت کارکنان کمک میکند. البته بهتر است در طول یک روز، زمانهایی برای استفاده از این نوع موسیقی در نظر گرفته شده و در سایر زمانها، به همان صداهای طبیعی در محیط کار، بسنده شود.
رنگ
همانطور که میدانید، از نظر روانشناسی هر کدام از رنگها مفهوم و کاربرد مشخصی دارند. با استناد به همین موضوع، برای محیطهای کاری نیز باید رنگهایی در نظر گرفته شود که باعث ایجاد خلاقیت بیشتر خواهند شد.
بهطور مثال، رنگهای قرمز و نارنجی برای محیطهایی که در آنها انرژی افراد باید در سطح قابل قبولی باشد، بسیار مناسبت هستند. مثلا در اتاقهای کنفرانس و هرجایی که جلسات طوفان فکری برگزار میشود، رنگهای قرمز و نارنجی به ایجاد بحثهای پُر جنبوجوش و ارائه ایدههای خلاقانه کمک میکنند.
رنگهای آبی روشن و سبز پاستیلی نیز به چشمها آرامش بیشتری داده و فرد را برای قرار گرفتن در حالت متمرکز، یاری میکنند. با افزایش تمرکز، ضمن آنکه کارکنان بهرهوری بیشتری خواهند داشت، میتوانند ایدههای خلاقانهتری نیز ارائه کنند.
لازم به ذکر است، استفاده از رنگها در محیط کار، فقط به وسایلی مانند میز، مبلمان، دیوارها، تابلوها و… محدود نمیشوند. بلکه میتوان از گیاهان مختلف با رنگهای گوناگون استفاده کرد. این گیاهان علاوه بر تاثیری که در ایجاد رنگهای محیط دارند، به فضای کار، طراوت بیشتری میبخشند.
دما
یکی دیگر از عوامل محیطی بسیار مهم در افزایش خلاقیت، دمای محیط کار است. دمای بسیار بالا، باعث خوابآلودگی و خستگی کارکنان میشود و بهرهوری آنها را کاهش خواهد داد. دمای پایین و سرد بودن محیط نیز، تمرکز کارکنان را از بین برده و بر قدرت تصمیمگیری آنها تاثیر منفی خواهد گذاشت.
اگرچه متعادلسازی دمای محیط، ممکن است هزینههای زیادی به همراه داشته باشد، اما مطمئنا این هزینهها با توجه به تاثیر آن در میزان بهرهوری و خلاقیت کارکنان، در بلندمدت کاملا توجیهپذیر خواهند بود.
روشنایی
بهترین نور برای تقویت خلاقیت در محیطهای کاری، نور طبیعی (نور خورشید) است. اگر به هر دلیلی امکان استفاده از نور طبیعی در طول روز برای همه قسمتهای محیط کار وجود ندارد، حداقل باید از منابعی برای روشنایی استفاده نمود که این نور را شبیهسازی میکنند.
میزان روشنایی در محیط کار نیز باید متعادل باشد. محیطهای بسیار روشن یا بسیار تاریک نه تنها باعث کاهش بهرهوری و خلاقیت خواهند شد، بلکه در طولانیمدت به سلامت چشمها و بینایی کارکنان نیز آسیب میرسانند.
خلاقیت؛ پلی به دنیایی زیباتر!
ارائه محصولات و خدمات خلاقانه، فقط توسط کسبوکارهایی امکانپذیر است که با استفاده از موارد مطرح شده در این مطلب، به افزایش خلاقیت کارکنان خود اهمیت داده باشند.
محیطهای کاری سرشار از خلاقیت، کمتر ولی موثرتر کار میکنند، همیشه محصولات و خدماتی کاربردیتر برای غافلگیری مشتریان خود دارند، هر رقیبی را بهسادگی از میدان رقابت کنار زده و دنیا را به جای قشنگتری تبدیل میکنند!
