همه چیز روی کاغذ زیباست!
یکی از جذاب‌ترین کارهایی که میتوان انجام داد، برنامه‌ریزی کردن برای رسیدن به اهداف است. چراکه در زمان برنامه‌ریزی و روی کاغذ، همه چیز زیباست و با یک جمع و تفریق ساده، دستیابی به اهداف تعیین شده، کاری بدون چالش به‌نظر می‌رسد! مثلا:
• مطالعه روزانه یک ساعت زبان برای یادگیری یک زبان جدید در یک سال
• پیاده‌روی روزانه ۳۰ دقیقه و سه جلسه باشگاه در هفته برای رسیدن به وزن ایده‌آل در ۶ ماه
• خبره شدن در تخصص خود با مطالعه ۱۰ کتاب در هر فصل
• پس‌انداز ماهانه ۱۰ درصد از درآمد خود برای خرید لپ‌تاپ جدید در یک سال
در موارد بالا هیچ اغراقی وجود ندارد و دستیابی به همه آنها، کاملا معقول به‌نظر می‌رسد. اما آیا همه افراد می‌توانند در اجرای این برنامه‌ها موفق باشند؟ مطمئنا خیر. اینجاست که افراد «عملگرا» تفاوت‌ها را رقم می‌زنند!
عملگرایی چیست؟
به بیان ساده، عملگرایی (Practicalism) به معنای پیاده‌سازی و اجرای ایده‌ها تا زمان رسیدن به اهداف تعیین شده است. یعنی یک فرد عملگرا:
• ابتدا هدفی تعیین می‌کند؛
• سپس برای آن ایده‌ای در نظر می‌گیرد؛
• برای آن ایده برنامه‌ریزی می‌کند؛
• و با پایبندی به اجرای برنامه‌ریزی تدوین شده، در نهایت به هدف خود می‌رسد.
مطمئنا در مسیر رسیدن به اهداف و اجرای برنامه‌های طراحی شده، «شکست» و «بی‌انگیزگی» دو موضوع غیر قابل اجتناب هستند. افراد عملگرا، همواره از شکست‌های خود درس گرفته و انگیزه خود را در سطح مطلوبی نگه می‌دارند. برای چنین افرادی، عمل کردن مهم است و هیچ عذر و بهانه‌ای را نمی‌پذیرند.
این ویژگی بسیار خوب، یکی از بهترین ویژگی‌هایی است که کارکنان می‌توانند در محیط کار خود داشته باشند. از طرفی، مدیران سازمان‌ها و کسب‌وکارهای مختلف نیز، کارکنان عمل گرا را افراد مناسبی برای فعالیت در سازمان خود می‌دانند.
به همین منظور، در ادامه این مطلب از وبلاگ سایت بالونت، با روش‌هایی برای تقویت ویژگی عملگرایی در محیط کار، بیشتر آشنا خواهیم شد.
روش‌های تقویت عمل گرایی در محیط کار
شفافسازی امور
سردرگمی و ابهام، از اصلی‌ترین دشمنانِ عملگرایی هستند! کسی که نداند باید چه کارهایی را برای رسیدن به چه اهدافی انجام دهد، همیشه «شروع کردن» را به تاخیر می‌اندازد. مثل زمان‌هایی که برای کارهای شخصی خود برنامه‌ریزی کرده‌ایم اما همیشه در انتظار رسیدن اولین روز هفته، اولین روز ماه یا حتی اولین روز سال هستیم!
اگرچه عملگرایی یک ویژگی فردی است، اما در محیط کار باید شرایط آن نیز فراهم شده باشد. به عبارتی دیگر، اگر قرار است کارکنان در محیط کاری خود عملگرا باشند، باید مدیران در ابتدا برخی از امور را سر و سامان داده و هیچ نقطه ابهامی باقی نگذاشته باشند.
برخی از ضروری‌ترین مواردی که باید برای کارکنان شفافسازی شده باشند، عبارتند از:
• شرح وظایف دقیق کارکان
• تشریح انتظارات و توقعات از کارکنان به صورت فرد به فرد
• تعیین اهداف کاری
• تعیین دقیق خطوط قرمز و خط‌مشی‌های سازمان
و…
با شفافسازی در این امور، کارکنان از سردرگمی‌های احتمالی دور شده و می‌توانند با خیال آسوده برای انجام دادن وظایف خود اقدام نمایند. بدیهی است که در چنین شرایطی، بهرهوری فردی و سازمانی نیز به شکل قابل توجهی افزایش خواهد یافت.
بیشتر بخوانیم: چگونه بهرهوری سازمانی را افزایش دهیم؟
بهانهگیری ممنوع!
در بخش قبلی از سردگمی و ابهام به عنوان دو مورد از اصلی‌ترین دشمنان عملگرایی یاد شد. اما «بهانهگیری» می‌تواند گوی سبقت را از این دو مورد ربوده و به‌تنهایی، اصلی‌ترین دشمن عمل گرایی باشد! برای انجام دادن یا ندادن هر کاری، میتوان هزار و یک بهانه مختلف تراشید. به‌طور مثال:
• مطالعه نکردن کتاب بدلیل نداشتن میز و چراغ مخصوص مطالعه
• لغو کردن قرار پیاده‌روی با دوستان بدلیل وزش یک باد ملایم
• یاد نگرفتن مهارت‌های جدید بدلیل خستگی بعد از کار
• عکاسی نکردن از منظره‌های جذاب، بدلیل نداشتن دوربین حرفه‌ای
و…
متاسفانه امثال این بهانه‌گیری‌ها در محیط‌های کاری نیز به چشم می‌خورد. جایی که بسیاری از افراد برای انجام ندادن یا درست انجام ندادن کارهای خود، بهانه‌های مختلفی دارند. این موضوع کاملا بدیهی است که باید زیرساخت لازم در سازمان‌ها فراهم شده باشد. اما آیا همیشه، دلیل اصلی درست انجام نشدن کارها، فراهم نبودن زیرساخت‌های لازم است؟
افراد عملگرا در محیط کار، درک عمیقی از شرایط فعلی سازمان خود دارند. آنها با همان امکانات و زیرساخت موجود، بهترین عملکرد خود را به نمایش گذاشته و هرگز بهانه‌تراشی نمی‌کنند. این افراد هرگز به دنبال بهترین شروع نیستند؛ بلکه شروع کرده و به‌مرور، خود را بهتر میکنند.
حفظ تمرکز
پس از اقدام برای شروع یک کار، مشکلات پیش‌بینی نشده‌ی مختلفی خود را نمایان میکنند. نکته حائز اهمیت در این شرایط، حفظ تمرکز و ادامه دادن به مسیر است. برای حفظ تمرکز در چنین شرایطی، راهکارهای مختلفی وجود دارد که برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
• مرور مجدد اهداف و دلایل انجام کارها
• تقویت مهارت حل مسئله و بهبود هوش هیجانی
• مشورت کردن با افراد متخصص و باتجربه
• متوقف کردن موقتی کار تا تصمیم‌گیری نهایی
• جستجو و بررسی موارد مشابه
• تغییر برنامه‌ریزی مورد نظر متناسب با شرایط فعلی
و…
این مسئله بیشتر، محیط‌های کاری و سازمان‌هایی را تهدید می‌کند که حجم کار در آنها بالا بوده و کارکنان‌شان با فشار کاری و استرس بالایی کار میکنند. در چنین محیط‌هایی نقش مدیران بسیار پُر رنگ بوده و باید بتوانند کارکنان خود را در شرایط حساس، بر روی اهداف اصلی، متمرکز نگه دارند.
بیشتر بخوانیم: مدیریت استرس در محیط‌های کاری!
تحقیق و بررسی پیش از شروع
از آنجایی که فاصله زمانی بین تصمیم‌گیری تا اقدام افراد عملگرا، بسیار کوتاه است، باوری کاملا اشتباه در مورد عمل گرایی، بین عموم رایج شده است. بر اساس این باور، برخی تصور میکنند افراد عملگرا، هر ایده‌ای به ذهن‌شان خطور کند را بدون تحقیق و بررسی، سریعا اجرا میکنند.
این باور اشتباه، افراد را به «شروع کردن» سریع تشویق کرده و معتقد است میتوان در مسیر، اشتباهات خود را شناسایی کرده و برای رفع آنها اقدام نمود. چنین باور اشتباهی، ممکن است هزینه‌های مالی و زمانی غیر قابل جبرانی به همراه داشته باشد.
افراد عمل‌گرای موفق، پیش از شروع هر کار، ابتدا تمام جوانب آن را در نظر می‌گیرند. البته در این موضوع نباید آنقدر اغراق شود که در نهایت به «کمال‌گرایی» منجر شود.
اما سوالی که در اینجا مطرح می‌شود آن است که تحقیق و بررسی و در نظر گرفتن جوانب امور، چگونه باعث تقویت عملگرایی می‌شود؟
همانطور که در بخش «عملگرایی چیست؟» گفته شد، بی‌انگیزگی و شکست همیشه در مسیر رسیدن به اهداف وجود دارند. زمانی‌که بتوان پیش از اقدام برای کاری در مورد آن تحقیق کرده و همه جوانب آن را در نظر گرفت، شکست‌ها به حداقل رسیده و برای رسیدن به اهداف مورد نظر، همیشه انگیزه لازم نیز در ما وجود خواهد داشت.
از بین بردن ترسها
جمله‌ای معروف می‌گوید: «بسیاری از افراد اقدام نمی‌کنند بدلیل آن‌که می‌ترسند!»
حقیقت امر نیز همین است که ترسها ما را احاطه کرده و به‌نوعی کنترل ما را در در دست گرفته‌اند. همه افراد با توانایی‌های مختلف خود، تحت تاثیر ترس‌های‌شان قرار داشته و تا زمانی‌که این ترسها از بین نروند، عمل گرایی امکان‌پذیر نخواهد بود.
در محیط‌های کاری، ترس‌های مختلفی وجود دارند. اما ترس‌هایی مانند ترس از اشتباه و تنبیه، ترس از قضاوت و ترس از دست دادن شغل؛ از رایج‌ترین آنها هستند. همانطور که می‌دانید، تنها راه از بین بردن ترسها، رویارویی و مواجهه با آنهاست.
مثلا فردی را تصور کنید که غلی‌رغم توانایی‌ها و دانش بالای خود، همیشه از ارتقای شغلی و پذیرش مسئولیت‌های جدید می‌ترسد. چنین فردی باید خود را در معرض این کار قرار داده و به خودش فرصت اشتباه کردن بدهد. البته بدیهی است که در یک سازمان و در سطوح مختلف آن، مدیران بخش‌ها می‌توانند به چنین افرادی کمک کرده و میزان اشتباهات آنها را به حداقل برسانند.
بیشتر بخوانیم: نکات مهم که باید برای ارتقای شغلی بدانیم!
توجه به کار تیمی
یکی از بزرگ‌ترین مزایایی که کار تیمی می‌تواند به همراه داشته باشد، تشویق به عملگرایی است. بسیاری از افراد ممکن است در زندگی شخصی خود، فردی عملگرا نباشند. اما این افراد با حضور در تیم‌های فعال و کاری می‌توانند، تحت تاثیر جو قرار گرفته و ویژگی عملگرایی را در خود تقویت نمایند.
از آنجایی که در تیم‌های کاری، بیشتر نگاه‌ها به مدیر تیم است، چنین شخصی باید بتواند ویژگی عمل گرایی را در خود تقویت نماید. با این کار، سایر اعضای تیم نیز از او الگو گرفته و می‌توانند در ادامه فعالیت خود، بیشتر عملگرا باشند.
عملگرایی؛ همیشه در جریان است!
با موارد گفته شده در این مطلب مانند شفافسازی امور، جلوگیری از بهانه‌تراشی، حفظ تمرکز، بررسی پیش از شروع و… میتوان عملگرایی را در خود تقویت نمود. اما موضوعی که نباید از آن غافل شد این است که، عملگرایی همیشه در جریان است و نمی‌توان برای آن هیچ نقطه پایانی متصور شد. برای پیشرفت و دستیابی هرچه بیشتر به اهداف شخصی و کاری، باید همیشه عملگرا بوده و این ویژگی را در خود تقویت نمود.
